Θέμα: Έλεγχος της ΕΑΔ σε ηλεκτρονικά καταστήματα φαρμακείων και ιστοσελίδες διακίνησης και πώλησης φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων
Κλιμάκιο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, κατόπιν καταγγελίας, διενήργησε έλεγχο το διάστημα από 01.09.2021 έως και 30.02.2022 σε περισσότερες από 250 ιστοσελίδες με αντικείμενο τη διαπίστωση της νόμιμης ή μη λειτουργίας των ηλεκτρονικών καταστημάτων φαρμακείων και τον εντοπισμό ιστοσελίδων παράνομης διακίνησης και πώλησης φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ο έλεγχος επικεντρώθηκε στις ιστοσελίδες με κατάληξη ονόματος χώρου «.gr», καθόσον τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας των δικαιούχων-διαχειριστών και των καταχωρητών των ιστοσελίδων αυτών τηρούνται στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) και δύνανται να προσδιοριστούν.
Διαπιστώσεις των Επιθεωρητών – Ελεγκτών κατά τον έλεγχο:
- Ως προς το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ηλεκτρονικών φαρμακείων, δεν έχουν ενσωματωθεί πλήρως σε αυτό, οι μεταβολές που επήλθαν στη νομοθεσία σχετικά με τις προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας φυσικών καταστημάτων φαρμακείων.
Περαιτέρω, δικαίωμα έναρξης λειτουργίας ηλεκτρονικού καταστήματος φαρμακείου, σύμφωνα με την Οδηγία 2011/62/ΕΕ, έχουν αποκλειστικά τα νομίμως λειτουργούντα φαρμακεία, μετά την πιστοποίησή τους και τη χορήγηση του ευρωπαϊκού λογοτύπου σε αυτά, από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο (Π.Φ.Σ.) ως αρμόδια αρχή. Οι νομοθετικές διατάξεις προς συμμόρφωση με την ως άνω Οδηγία τέθηκαν σε ισχύ το 2016, με την έκδοση της κ.υ.α. Γ5(β)/Γ.Π.οικ.20293/2016, χωρίς ωστόσο να έχει ουσιαστικά ενεργοποιηθεί η διάταξη, λόγω θεσμικού αιτήματος του Π.Φ.Σ. για θέσπιση περιορισμών ως προς τις κατηγορίες φαρμάκων που δύνανται να πωλούνται μέσω διαδικτύου. Με την έναρξη του ελέγχου επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες, με την έκδοση σχετικής κ.υ.α. με την οποία υιοθετήθηκαν κατ’ ουσία οι απόψεις του Π.Φ.Σ.
Συνέπεια των ανωτέρω είναι να λειτουργούν ηλεκτρονικά καταστήματα που, παράνομα και καταχρηστικά, κάνουν χρήση του όρου «φαρμακείο» και του πράσινου σταυρού στην ιστοσελίδα τους, παραπλανώντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, το καταναλωτικό κοινό.
- Ως προς την πώληση φαρμάκων μέσω διαδικτύου, εντοπίστηκαν δύο (2) ιστοσελίδες με κατάληξη ονόματος χώρου “.gr”, αυτοπροσδιοριζόμενες ως φαρμακεία, τα στοιχεία και η διεύθυνση των δικαιούχων των οποίων αφορούσαν αλλοδαπούς και τρίτες χώρες αντίστοιχα. Σε αυτές διαφημιζόταν η πώληση «φαρμάκων» μέσω διαδικτύου, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας, δημιουργώντας σύγχυση και παραπλάνηση του κοινού ως προς την προέλευση και την ασφάλεια των σκευασμάτων και προφανή κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Για τη διαφήμιση των προς πώληση φαρμάκων χρησιμοποιούνταν οι εμπορικές ονομασίες γνωστών ιδιοσκευασμάτων για τη στυτική δυσλειτουργία, μυοχαλαρωτικών, αντιθυρεοειδικών, κατά των λοιμώξεων, αντικαταθλιπτικών, κατά της παχυσαρκίας, για το καρδιαγγειακό σύστημα, διεγερτικά της ωορρηξίας, αντινεοπλασματικά και ανοσοκατασταλτικά κ.ά.
Διαπιστώθηκε ότι σε περίπτωση που εντοπιστεί ιστοσελίδα που πωλεί φάρμακα μέσω διαδικτύου, δεν προβλέπεται η άμεση φραγή της πρόσβασης στο περιεχόμενο ή στις συναλλαγές με το κοινό από τον ελληνικό χώρο, καθόσον δεν υφίσταται, μέχρι σήμερα, σχετική νομοθετική ρύθμιση που να καθορίζει την αρμόδια-επισπεύδουσα κατά περίπτωση Αρχή και την ακολουθητέα διαδικασία φραγής-απενεργοποίησης διαδικτυακών ιστοτόπων αυτής της κατηγορίας.
Η Έκθεση Ελέγχου της ΕΑΔ διαβιβάστηκε (α) στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο για τις άμεσες ενέργειές του για την έναρξη της διαδικασίας πιστοποίησης των ηλεκτρονικών καταστημάτων φαρμακείων και τη χορήγηση του κοινού ευρωπαϊκού λογότυπου σε αυτά και (β) στο Υπουργείο Υγείας για να εξετασθεί η εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου περί λειτουργίας ηλεκτρονικών καταστημάτων φαρμακείων με αυτό της λειτουργίας φαρμακείων, καθώς και η προώθηση νομοθετικής ρύθμισης με την οποία θα προβλέπεται η διαδικασία φραγής, από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.), της πρόσβασης στο περιεχόμενο των ιστοσελίδων παράνομης διακίνησης και πώλησης φαρμακευτικών προϊόντων.
Ως προς την παράνομη πώληση φαρμακευτικών προϊόντων από τις ιστοσελίδες που παρουσιάζονται ως φαρμακεία η Έκθεση Ελέγχου διαβιβάστηκε στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών για ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων σε αυτήν και στον Ε.Ο.Φ. προκειμένου να εκδώσει δελτίο τύπου προς ενημέρωση του κοινού.