ΘΕΜΑ: «Έλεγχος σε αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, κατόπιν καταγγελιών εργαζομένων, για μη καταβολή δεδουλευμένων μισθών και ασφαλιστικών εισφορών τους»
Διαπιστώσεις ελέγχου
Ως προς τον ελεγχόμενο φορέα
Η εταιρεία λειτουργεί τρεις Μονάδες Ψυχικής Υγείας (Μ.Ψ.Υ.) στην περιφέρεια Αττικής.
Ύστερα από τον έλεγχο που διενεργήθηκε, διαπιστώθηκε ότι ο φορέας δεν εφάρμοζε όλες τις διατάξεις του νομοθετικού πλαισίου που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας και χρηματοδότησής του. Μεταξύ άλλων, δεν τηρούσε όσα ορίζονται στις διατάξεις του ν. 4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα), καθώς και των σχετικών υπουργικών αποφάσεων περί των κανόνων επιλεξιμότητας δαπανών. Σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς, η τήρηση διπλογραφικών βιβλίων, η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών και η υποβολή των ετήσιων εκθέσεων των ορκωτών ελεγκτών, αποτελούν από τις βασικές προϋποθέσεις για την καταβολή των επιχορηγήσεων στην εταιρεία. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία και δεν τηρεί διπλογραφικά βιβλία και οφείλει και Ασφαλιστικές Εισφορές ύψους 911.360,49 € με Πρόσθετα Τέλη ύψους 109.102,93 €, ενώ επίσης, δεν έχει υποβάλει τις Εκθέσεις των ορκωτών ελεγκτών για όλη την περίοδο λειτουργίας της.
Επιπλέον, διαπιστώθηκαν για τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας του φορέα, τα παρακάτω:
Μ.Ψ.Υ. 1 σε περιφέρεια Αττικής
- Το προσωπικό δεν έχει λάβει αποδοχές από τον Αύγουστο 2022, ενώ όσες είχαν καταβληθεί μέχρι τότε, η πληρωμή τους γινόταν με μεγάλη καθυστέρηση.
- Καταγράφηκε η αποχώρηση σημαντικού αριθμού υπαλλήλων, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
- Οι λογιστικές εγγραφές σχετικά με τις πληρωμές δαπανών μισθοδοσίας, δεν επιβεβαιώθηκαν στο σύνολό τους από αντίστοιχες κινήσεις του τηρούμενου λογαριασμού όψεως.
- Πραγματοποιήθηκαν κινήσεις στο Ημερολόγιο εγγραφών της εταιρείας, από τις οποίες προκύπτει ότι κατά το έτος 2022, διενεργήθηκε αντιλογισμός στις πληρωτέες αποδοχές για το σύνολο των εργαζομένων της δομής.
- Η εταιρεία για τα έτη 2020 και 2021, είχε λογιστικά πλεονάσματα, ενώ τα ταμειακά του διαθέσιμα υπολείπονταν σημαντικά.
- Κατόπιν αλληλογραφίας της ΕΑΔ με τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, διαπιστώθηκε από κλιμάκιο ελέγχου της, ότι προκύπτουν βασίμως ζητήματα περί μη ορθής διαχείρισης των επιχορηγήσεων που έχει λάβει η εταιρεία, ότι η συντριπτική πλειονότητα των δαπανών έχουν κριθεί ως μη επιλέξιμες και ότι η εταιρεία χρησιμοποιούσε κατά παράβαση, ποσά επιχορηγήσεων του Υπουργείου Υγείας για να εξοφλήσει υποχρεώσεις της Μ.Ψ.Υ.2, της οποίας η χρηματοδότηση γίνεται από κοινοτικούς πόρους και αρμόδια για την έγκριση επιλέξιμων δαπανών είναι η Περιφέρεια.
- Στις συμβάσεις εργασίας που υπέγραψαν όλοι οι εργαζόμενοι της εταιρείας, υπήρχε όρος, σύμφωνα με τον οποίο «η καταβολή της αμοιβής του εργαζόμενου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις επιχορηγήσεις που λαμβάνει η εταιρεία και πως αυτή δεν ευθύνεται για την όποια καθυστέρηση εκταμίευσής τους». Ο όρος αυτός κρίθηκε ως άκυρος, βάσει αποφάσεων που εκδόθηκαν ύστερα από προσφυγή εργαζομένων στα δικαστήρια.
Μ.Ψ.Υ. 2 σε περιφέρεια Αττικής
- Ο φορέας δεν κατέβαλε για το έτος 2022, τις δεδουλευμένες αποδοχές για το σύνολο του προσωπικού.
- Οι συνολικές δηλωμένες δαπάνες για το Υποέργο, όπως αυτές προκύπτουν στο ΟΠΣ («Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα» του Υπουργείου Ανάπτυξης, όπου καταχωρίζονται τα δεδομένα που αφορούν στο ΕΣΠΑ και άλλα αναπτυξιακά προγράμματα), ανήλθαν για την περίοδο 12/2020 – 10/2022, στο ποσό των 333.870,05 €, το οποίο αναλύεται κυρίως σε δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού, που είναι και το φυσικό αντικείμενο του υποέργου, αλλά και σε έμμεσο (απλοποιημένο) κόστος. Η πρώτη πληρωμή του υποέργου έγινε λίγο μετά την έναρξη λειτουργίας της Μ.Ψ.Υ., με συνολικό ποσό χρηματοδότησης 340.455,90 €. Επιπλέον, διαπιστώθηκε από κλιμάκιο ελέγχου της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας, ότι η εταιρεία έχει ήδη λάβει για το υποέργο αυτό, το συνολικό ποσό των 488.995,90 €, ποσό το οποίο εμφανώς, υπερκαλύπτει τις δηλωθείσες δαπάνες στο ΟΠΣ. Εκτός των ανωτέρω, διαπιστώθηκε ότι δεν τηρούνταν οι προϋποθέσεις περί επιλεξιμότητας δαπανών, αλλά και ότι τίθεται ζήτημα ως προς την ορθή διαχείριση των επιχορηγήσεων που ελήφθησαν, το ποσό των οποίων, ήτοι των 488.995,90 €, υπερκαλύπτει το δηλωθέν συνολικό κόστος μισθοδοσίας των 290.321,77 € που αφορά σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας της Μ.Ψ.Υ. έως και τον μήνα 10/2022.
- Η λειτουργία της Μ.Ψ.Υ. κρίθηκε από το κλιμάκιο ελέγχου του Υπουργείου Υγείας ως ιδρυματική και μη-ικανοποιητική.
- Παρατηρήθηκε η συχνή εναλλαγή των μελών του προσωπικού και συνεχείς αποχωρήσεις των εργαζομένων, γεγονός το οποίο, δεν συνάδει με τη φύση και τη λειτουργία μιας μονάδας ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, καθώς προκαλεί αίσθημα ανασφάλειας και επιβαρύνει την ψυχική υγεία των ωφελούμενων. Επιπλέον, τίθενται σε κίνδυνο τα εργασιακά δικαιώματα των ατόμων (μισθολογικές απολαβές) που απασχολούνται στην εταιρεία.
- Η Μ.Ψ.Υ. δεν τηρεί εγχειρίδιο «Διασφάλισης – Βελτίωσης της Ποιότητας στις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης», το οποίο έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας.
Ως προς τους εμπλεκόμενους φορείς
- Περιφερειακό Ελεγκτικό Κέντρο Ασφάλισης (Π.Ε.Κ.Α.) Αττικής του e-ΕΦΚΑ
Ύστερα από αλληλογραφία και ενέργειές της ΕΑΔ, το Π.Ε.Κ.Α. Αττικής διενήργησε ελέγχους στην εταιρεία, ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων της εταιρείας, και ακολούθως, γνωστοποίησε ότι έχει ολοκληρωθεί ο ουσιαστικός έλεγχός τους στην εταιρεία, για τη χρονική περίοδο 01/2018 - 12/2022. Παρά ταύτα, από τον έλεγχο της ΕΑΔ στις ασφαλιστικές εισφορές των καταγγελλόντων, διαπιστώθηκε ότι αυτές δεν έχουν καταλογισθεί στο σύνολό τους και ότι ο καταλογισμός των οφειλόμενων εισφορών για το σύνολο του προσωπικού της εταιρείας, χρήζει περαιτέρω ελέγχου.
- Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας
Ύστερα από αλληλογραφία και ενέργειες της ΕΑΔ, η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας διενήργησε ελέγχους στις Μ.Ψ.Υ. της εταιρείας, ωστόσο πρέπει να εξετασθεί εάν η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας προέβη από την έναρξη λειτουργίας της εταιρείας, στις απαραίτητες ενέργειες, βάσει των όσων ορίζονται στις διατάξεις σχετικά με την ίδρυση, τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας και ειδικότερα, των υπουργικών αποφάσεων υπ’ αριθ. Γ3α,β/Γ.Π.οικ.49291/2019 και Γ3β/οικ.63439/2017, αλλά και των με αριθ. 5Υβ/Γ.Π./οικ. 34828/13.03.2009 και υπ’ αριθ. Y5α,β/Γ.Π.οικ.39321_ΦΕΚ Β453/16.04.2010.
- Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) της Περιφέρειας Αττικής
Ύστερα από αλληλογραφία της ΕΑΔ με τον φορέα και εξέταση των στοιχείων που απεστάλησαν, διαπιστώθηκε ότι η ΕΥΔ δεν προέβη στη σύνταξη δελτίων Διοικητικής Επαλήθευσης Δήλωσης Δαπανών Δικαιούχου (E.ΙΙ.5_2) και καταχώρισή τους στο ΟΠΣ, παρά το γεγονός ότι διαπίστωνε διαρκώς, για τη Μ.Ψ.Υ. στο Ελληνικό, ελλείψεις και ευρήματα, και η μόνη της ενέργεια, ήταν η σύνταξη εγγράφων προς απλή ενημέρωση της εταιρείας και την επιστροφή προς αυτήν του «Δελτίου Δήλωσης Δαπανών» (Έντυπο Ε.ΙΙ.5_1), περιόδου 12/2020 – 10/2022, έξι (6) φορές εντός του έτους 2022. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονισθεί πως η ΕΥΔ δεν έκανε αποδεκτό παρουσιολόγιο για την περίοδο λειτουργίας της Μ.Ψ.Υ. 12/2020 - 30/11/2021, το οποίο συμπληρώθηκε από τους εργαζομένους εκ των υστέρων, και όφειλε η εταιρεία να αποδείξει τη φυσική παρουσία του προσωπικού με οποιονδήποτε διαφορετικό τρόπο, δεδομένου ότι τα παρουσιολόγια με τις υπογραφές των εργαζομένων, είναι τα βασικά αποδεικτικά υποστηρικτικά δικαιολογητικά έγγραφα που πιστοποιούν την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου του έργου, που είναι η μισθοδοσία του προσωπικού, και βάσει των οποίων εγκρίνεται και η επιλεξιμότητα του μισθοδοτικού κόστους.
Εκτός των ανωτέρω, διαπιστώθηκε ότι η ΕΥΔ δεν γνωστοποίησε στην ΕΑΔ όλα τα στοιχεία των πληρωμών προς την εταιρεία, και ειδικότερα, για ποσό των 148.540,00 € δεν απεστάλησαν στοιχεία, όπως το ένταλμα πληρωμής, η κίνηση λογαριασμού όψεως, το τραπεζικό παραστατικό κ.λπ.
Αποτελέσματα ελέγχου
- Προτάθηκε από το κλιμάκιο ελέγχου του Υπουργείου Υγείας, η εφαρμογή για τη Μ.Ψ.Υ. στο Ελληνικό, του άρθρου 14 της υπ’ αριθ. Α4β/Γ.Π./οικ.63439/2017 υπουργικής απόφασης περί Ανάκλησης Άδειας Λειτουργίας χωρίς Προδικασία Κυρώσεις, και για τον λόγο αυτό, αποφασίσθηκε εντός του έτους 2023, η μετάβαση των οκτώ (8) ωφελούμενων της Μ.Ψ.Υ. σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας άλλων φορέων με τη διαδικασία του επείγοντος.
- Εκδόθηκε η υπ’ αριθ. Γ3β/Γ.Π.οικ.2592/17.01.2023 Απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, με θέμα: «Οδηγίες για την ορθή εφαρμογή της υ.α. Γ3α,β/Γ.Π.οικ.49291/2019 (ΦΕΚ 2809 Β’) «Διοικητική-οικονομική διαχείριση, έλεγχος, επιχορήγηση και παρακολούθηση ποιότητας μονάδων ψυχικής υγείας».
- Κρίθηκε ως απαραίτητη, η περαιτέρω διερεύνηση των ανακυπτόντων θεμάτων για την εταιρεία και τους αρμόδιους φορείς για τον έλεγχο και την εποπτεία της.
Προτάσεις
- Η έκδοση νέας εντολής για τη διενέργεια περαιτέρω ελέγχου από την ΕΑΔ (i) στην εταιρεία, δεδομένου ότι προκύπτουν σημαντικά ευρήματα που αφορούν στο σύνολο των εργαζομένων, περί μη καταβολής αποδοχών και εισφορών, αλλά και παραβιάσεις του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (ii) στο Π.Ε.Κ.Α. Αττικής για τυχόν παραλείψεις ως προς τον καταλογισμό των εισφορών, (iii) στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ (Ε.Δ.Ε.ΥΠ.Υ.) του Υπουργείου Υγείας, καθώς και την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Αττικής (ΕΥΔ), για την εξέταση της διενέργειας ή όχι των απαιτούμενων ενεργειών τους, όπως αυτές προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις περί ίδρυσης, λειτουργίας, χρηματοδότησης και εποπτείας της εταιρείας, και τέλος, (iv) στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) του e-ΕΦΚΑ, για την εξέταση της διενέργειας ή όχι των απαιτούμενων ενεργειών τους, ως προς τη λήψη μέτρων για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών της εταιρείας. Σχετικά εκδόθηκε η υπ’ αριθ. ΑΠ 640 ΕΞ 2024/05.01.2024 εντολή ελέγχου της Αναπληρώτριας του Διοικητή της ΕΑΔ.
- Η εφαρμογή των διατάξεων του αρ.9 περ. 2Α σχετικά με την πρόβλεψη της δυνατότητας ανάκλησης της άδειας ίδρυσης από τον Υπουργό Υγείας, ύστερα από την εισήγηση της Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας.