Έλεγχος της ΕΑΔ σε διοικητικές πράξεις σχετικές με την ανέγερση κατοικιών στο Σαρακήνικο της Μήλου.

Θέμα: Έλεγχος της ΕΑΔ σε διοικητικές πράξεις σχετικές με την ανέγερση κατοικιών στο Σαρακήνικο της Μήλου.

Η ΕΑΔ κατόπιν σχετικού αιτήματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας  διενήργησε έλεγχο αναφορικά με την τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων κατά την έκδοση διοικητικών πράξεων από την αρμόδια υπηρεσία δόμησης (Δήμου Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου) για την ανέγερση τριών κατοικιών με κολυμβητικές δεξαμενές (πισίνες) σε εκτός σχεδίου και ορίων οικισμού γεωτεμάχιο στην περιοχή Σαρακήνικο της Μήλου.

Ευρήματα:

Α. Ως προς την τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων

• Το γεωτεμάχιο βρίσκεται εντός περιοχής που είναι χαρακτηρισμένη ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής, χαρακτηρισμός για τον οποίο δεν έχουν θεσμοθετηθεί εξειδικευμένοι κανόνες με στόχο τον περιορισμό της οικοδομικής δραστηριότητας.
• Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του ΣτΕ και ειδικότερα με τη με αρ. 176/2023 Απόφαση της Ολομέλειας, για να οικοδομηθούν τα γήπεδα εκτός ρυμοτομικού σχεδίου και ορίων οικισμού απαιτείται η ύπαρξη προσώπου του γηπέδου επί εγκεκριμένης οδού.
• Σύμφωνα με νομολογία του ΣτΕ και ανακοίνωση του προέδρου του τον 12/2024 η διάταξη του ΝΟΚ περί μη προσμέτρησης στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) είναι αντισυνταγματική αφού δεν δικαιολογείται από πολεοδομικούς ή άλλους λόγους δημόσιους συμφέροντος.
• Η Υπηρεσία Δόμησης, στις 09.08.2024, λανθασμένα χορήγησε προέγκριση για την έκδοση οικοδομικής άδειας, θεωρώντας ότι:
• Το εν λόγω γεωτεμάχιο μπορεί να δομηθεί χωρίς να απαιτείται πρόσωπο επί εγκεκριμένης οδού, μη λαμβάνοντας υπόψη την πάγια νομολογία του ΣτΕ και
• Ότι η ύπαρξη προσώπου επί αγροτικής οδού επιτρέπει την ανέγερση οικοδομής για χρήση κατοικίας, παρά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω η από 09.08.2024 προέγκριση χρήζει ανάκλησης.

Η από 02.02.2025 ελεγχόμενη οικοδομική άδεια εκδόθηκε, με ευθύνη του ιδιώτη μηχανικού, πάσχει νομιμότητας και πρέπει να ανακληθεί διότι εκδόθηκε:

• Με χρήση της διάταξης του ΝΟΚ περί μη προσμέτρησης στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) παρά το ότι, κατά το χρόνο έκδοσης της άδειας, είχε, ήδη, κριθεί αντισυνταγματική,
• με πρόβλεψη υλοποίησης περιμετρικής περίφραξης εντός της ζώνης αιγιαλού έως την ακτογραμμή, η οποία αντίκειται στο πλέγμα των ισχυουσών διατάξεων και ως απόρροια της από 09.08.2024 προέγκρισης, η οποία όπως προαναφέρθηκε, χρήζει ανάκλησης.

Η Υπηρεσία Δόμησης, κατόπιν εντολής της ΕΑΔ, διενήργησε έλεγχο νομιμότητας των ως άνω πράξεων και έκρινε ότι δεν είναι πλημμελείς ή/και παράνομες. Ωστόσο κατά τον εν λόγο έλεγχο:

• Δεν προκύπτει ότι προέβη σε έλεγχο των προϋποθέσεων για τη μη προσμέτρηση των εσωτερικών εξωστών (παταριών) στον συντελεστή δόμησης, όπως προβλέπουν οι Εγκύκλιες του ΥΠΕΝ
• Δεν διαπίστωσε ότι η προβλεπόμενη περιμετρική περίφραξη του γεωτεμαχίου που εκτείνεται εντός της ζώνης αιγιαλού έως την ακτογραμμή δεν είναι συμβατή με τις ισχύουσες διατάξεις.

Β. Ως προς τη λειτουργία του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας.

Η αδυναμία ανταπόκρισης του Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου στο εύρος των αρμοδιοτήτων τους έχει ως αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται η προστασία της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως σε ευαίσθητες περιοχές όπως οι Κυκλάδες όπου το τοπίο και ο παραδοσιακός χαρακτήρας αποτελούν κρίσιμα στοιχεία του δημόσιου συμφέροντος.

Προτάσεις:

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτείνεται:

α) να μεριμνήσει άμεσα για την ολοκλήρωση των αναγκαίων ενεργειών που εκκρεμούν, αναφορικά με τη θεσμοθέτηση κανόνων για την προστασία της περιοχής.

β) να παράσχει τις απαραίτητες οδηγίες για την εκτός σχεδίου δόμηση αναφορικά με την τήρηση της υποχρέωσης εξασφάλισης προσώπου επί εγκεκριμένης οδού.

γ) να προβεί σε ενέργειες που θα άρουν/αμβλύνουν την υφιστάμενη, σε γνώση των αρμοδίων κεντρικών υπηρεσιών, αδυναμία ελέγχου των αρχιτεκτονικών μελετών από τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής των Περιφερειακών Ενοτήτων του νομού Κυκλάδων, κατά την έκδοση Ο.Α.

   Η Υπηρεσία Δόμησης:

α) να προβεί σε ενέργειες ανάκλησης των ελεγχόμενων διοικητικών πράξεων.

β) να εφαρμόσει τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 48 του ν. 4495/2017 ως προς την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του μελετητή μηχανικού για υποβολή μελέτης που δεν εκπονήθηκε σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις.

Η έκθεση ελέγχου διαβιβάστηκε:

Α) Στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών για την ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων σε αυτήν, σύμφωνα με το άρθρο 97 παρ. 2 του ν. 4622/2019.

Β) Στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας για την πειθαρχική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων στην έκθεση αναφορικά με τον διαχειριστή μηχανικό του φακέλου της από 02.02.2025 οικοδομικής άδειας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 28-34 του από 27.11/14.12.1926 π.δ/τος, όπως αυτές τροποποιήθηκαν με το άρθρο 1 του ν.δ. 783/1970.

Γ) Στον Δήμαρχο, ως αρμόδιο πειθαρχικό Προϊστάμενο, για να ασκήσει τις προβλεπόμενες αρμοδιότητές του στους εμπλεκόμενους υπαλλήλους της ΥΔΟΜ.

Δ) Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στην Υπηρεσία Δόμησης του νησιωτικού Δήμου.