Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, στο πλαίσιο της παρουσίας της στην 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, διοργάνωσε ενημερωτική ημερίδα με θέμα «Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών και Διαφάνεια», την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022. Στο επίκεντρο της ημερίδας βρέθηκαν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αναλύθηκαν οι πυλώνες πολιτικής που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου.
Περισσότεροι από 250 επαγγελματίες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τον σημαντικό ρόλο που καλείται να παίξει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.) ως ισχυρός μηχανισμός ελέγχου, ακεραιότητας και δημόσιας λογοδοσίας. H ευαισθητοποίηση των πολιτών για τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η καταστολή και η αρωγή της Πολιτείας προς τους πληγέντες από φυσικές καταστροφές, καθώς και η ανάπτυξη δράσεων ευαισθητοποίησης των πολιτών μέσω της συνεχόμενης εκπαίδευσης, με σκοπό την υποστήριξη της ετοιμότητας και ανθεκτικότητας του πληθυσμού σε ενδεχόμενη έκθεση σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικές καταστροφές, συνιστούν τους τρεις βασικούς πυλώνες παρέμβασης, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Στην ημερίδα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας σύντομους χαιρετισμούς απηύθυνε η κα Αλεξάνδρα Ρογκάκου, Αναπληρώτρια Διοικητή της Ε.Α.Δ. και Επικεφαλής της Μονάδας Επιθεωρήσεων και Ελέγχων, ο κ Απόστολος Τζιτζικώστας, Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και ο κ Κωνσταντίνος Αγοραστός, Περιφερειάρχης Θεσσαλίας.
Η κα. Α. Ρογκάκου αναφερόμενη στην κλιματική αλλαγή και στα συχνά ακραία φυσικά φαινόμενα σημείωσε ότι «η αντιμετώπισή τους απαιτεί οργανωμένη διαχείριση ξεκινώντας από την πρόληψη στο πλαίσιο αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνικής κυρίως γνώσης, εργαλείων και μεθοδολογίας. Ακολουθεί όμως η απαίτηση διαχείρισης των επιπτώσεων που δυστυχώς είναι οδυνηρές πρωτίστως σε ανθρώπινο επίπεδο, λόγο απωλειών ανθρωπίνων ζωών αλλά και σε οικονομικό επίπεδο με ζημιές σε καλλιέργειες, επιχειρήσεις, απώλεια θέσεων εργασίας. Το κράτος ως οφείλει αντιδρά και δρα, σε αυτή του την υποχρέωση η αμεσότητα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Στη συνέχεια όμως αν όχι ταυτόχρονα, κρίνεται και πρέπει να λογοδοτεί για την αντικειμενικότητα και τη διαφανή διαχείριση. Ο ρόλος της ΕΑΔ τόσο σε προληπτικό επίπεδο που μέσω της ενδυνάμωσης του συστήματος εσωτερικού ελέγχου προβλέπει τους κινδύνους, όσο και σε κατασταλτικό επίπεδο είναι πάρα πολύ σημαντικός γιατί με τις προτάσεις και την τόλμη στηλίτευσης και αποτύπωσης των παθογενειών, αβλεψιών ή εστιών διαφοράς συμβάλλει στην εμπιστοσύνη του πολίτη στους θεσμούς του κράτους καθώς και στην εδραίωση της αίσθησης ασφάλειας, ότι κάθε κίνδυνος είναι ορατός και πιθανός αλλά κανείς δεν θα είναι μόνος του μαζί του».
Ο κ Α. Τζιτζικώστας, στην τοποθέτησή του που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης, υπογράμμισε ότι «η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια, τα ακραία φαινόμενα εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά, οι μεγάλες φυσικές καταστροφές είναι κάθε χρόνο περισσότερες, απόλυτη προτεραιότητα όλων μας είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής». Παράλληλα, υπογράμμισε πως «Επιβάλλεται να καταρτίσουμε ένα εθνικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με ξεκάθαρες αρμοδιότητες, κάτι που δεν υπάρχει ακόμα στον βαθμό που πρέπει». Ο κ Τζιτζικώστας αναφερόμενος στα σταθερά βήματα που γίνονται από τη Διοίκηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία του περιβάλλοντος σημείωσε ότι εξασφαλίστηκαν και αξιοποιήθηκαν σημαντικοί ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι για μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι θωρακίστηκαν 19 περιοχές της περιφέρειας, παράλληλα όπως είπε πραγματοποιούνται καθαρισμοί ρεμάτων και στις 7 περιφερειακές ενότητες, γίνονται παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση διάβρωσης των ακτών και εγκαθίστανται συστήματα έγκυρης πυρανίχνευσης. Τέλος τόνισε ότι «είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε ένα κοινό εθνικό σχέδιο που να στηρίζεται σε βασικούς άξονες όπως το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων και ταυτόχρονα στην εύρεση πόρων προκειμένου να διαμορφώσουμε τις υποδομές εκείνες που θα διασφαλίσουν τη ζωή μας για τα επόμενα χρόνια. Ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας, τώρα είναι ώρα για δράση».
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ Κ. Αγοραστός με τη σειρά του, δεν παρέλειψε αναφερθεί στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των σωστικών συνεργείων αλλά και στους ελέγχους που διενήργησαν τα κλιμάκια τις περιφέρειας μετά από ακραία φυσικά φαινόμενα, σημειώνοντας ότι «οι κρίσεις πρέπει να γίνονται ευκαιρίες, φυσικές καταστροφές όπως ο Ιανός, μας υποχρέωσαν να αλλάξουμε τα πράγματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η σύσταση Υπουργείου για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών». Συνέχισε τονίζοντας «την κρίση την κάναμε ευκαιρία. Αποκτήσαμε ένα νόμο που ευνοεί τους πολίτες προστατεύοντας τα αγαθά και την περιουσία του. Αυξήθηκαν τα ποσοστά των αποζημιώσεων, και αποκαταστάθηκαν ζημιές σε γρήγορο χρονικό διάστημα» Ο κ .Αγοραστός μεταξύ άλλων και αναφερόμενος στα έργα αποκατάστασης που βρίσκονται σε εξέλιξη επεσήμανε τη σημαντικότητα ενός συστήματος παρακολουθήσεων που θα διασφαλίζει τη επικαιροποίηση των στοιχείων των αποζημιώσεων.
Στην τοποθέτησή του ο κ Ανδρέας Αντωνάκος, Προϊστάμενος Τμήματος Φυσικών Καταστροφών του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, τόνισε ότι «Υπάρχει ανάγκη για μεσο-μακροπροθεσμα μέτρα και δράσεις για την μείωση της διακινδύνευσης έναντι των φυσικών καταστροφών υπό το πρίσμα της κλιματικής κρίσης και η ανάγκη για την θεσμοθέτηση διαφανών διαδικασιών κατά την διάρκεια της αντιμετώπισης και αποκατάστασης έκτακτων αναγκών καθώς και η επέκταση της λογοδοσίας και στους επιστημονικούς-ερευνητικούς φορείς και τα ΜΜΕ.»
Από την πλευρά του, ο κ Χαράλαμπος Στεργιάδης, Διευθυντής Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, υπογράμμισε τις πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ομιλίες σε σχολεία και φορείς σχετικά με την πρόληψη και διαχείριση σε περιπτώσεις εκδήλωσης σεισμού, πυρκαγιάς ή πλημμύρας, σε συνεργασία με την Πυροσβεστική Υπηρεσία καθώς και ενημέρωση για τη λειτουργία του Αριθμού Εκτάκτου Ανάγκης 112, εκδόσεις Δελτίων Τύπου επικίνδυνων καιρικών φαινομένων και τρόπους αυτοπροστασίας και προφύλαξης των πολιτών, τη διενέργεια ασκήσεων με την ενεργή συμμετοχή των Εθελοντικών Ομάδων, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της Ελληνικής Αστυνομίας και άλλων συναρμόδιων φορέων, την προμήθεια Ολοκληρωμένου Αυτόνομου Συστήματος Ανίχνευσης Πυρκαγιών για τη δασική Περιοχή του Σέιχ Σου, τον καθαρισμό ρεμάτων από φερτές ύλες, ΑΕΚΚ και βλάστηση για την πρόληψη πλημμυρικών φαινόμενων κλπ. Ο κ Στεργιάδης τόνισε ότι όσον αφορά στη φάση της καταστολής, αποκατάστασης και της κρατικής αρωγής μετά από μια φυσική ή τεχνολογική καταστροφή, η ΠΚΜ δια της ΑΔΠΠ, έχει προχωρήσει στην κατάρτιση Μνημονίου ενεργειών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών λόγω συμβάντων Πολιτικής Προστασίας, στη θεσμοθέτηση πλαισίου που διέπει τη διαδικασία πληρωμών Πολιτικής Προστασίας τα οποία διασφαλίζουν την διαφανή και άμεση διαδικασία επέμβασης για την αποκατάσταση των καταστροφών.
Ο κ Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή, στην τοποθέτησή του που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης, υπογράμμισε ότι «Έτσι όπως εξελίσσονται τα κλιματικά στοιχεία στην ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα θα είναι πολύ δύσκολο να ικανοποιηθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί στη Συμφωνία των Παρισίων πριν από 6 χρόνια. Η αναμενόμενη τάση αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων (πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασία) θα ενταθούν τις προσεχείς δεκαετίες με τους σημερινούς ρυθμούς απαλλαγής από τα ορυκτά καύσιμα που έχουμε. Το κόστος αποκατάστασης εξακολουθεί να είναι μεγάλο, όπως και το κόστος προσαρμογής στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή».
Με τη σειρά της, η κα Καλλιόπη Ξουρή, Προϊσταμένη Τομέα Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Επικοινωνιών της Ε.Α.Δ., ανέλυσε τον ορισμό και την έννοια της «καταστροφής» και αναφέρθηκε στην ταξινόμηση των καταστροφών σε ανθρωπογενείς και φυσικές. Ακολούθως, η κα Ξουρή έκανε μια εισαγωγή στην έννοια της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών, με παράθεση του κινδύνου (hazard) που ελλοχεύει από την εμφάνιση των ακραίων φυσικών φαινομένων, λόγω της επικρατούσας πλέον κλιματικής κρίσης, σε συνδυασμό με την τρωτότητα/ευαλωτότητα (vulnerability) που δημιουργείται μέσα από την ανθρώπινη δραστηριότητα, προκειμένου να υπολογιστεί η διακινδύνευση (risk), η οποία θα καθορίσει τις ενέργειες του κρατικού μηχανισμού, ώστε τα φυσικά φαινόμενα, ακόμα και τα ακραία, να μην εξελιχθούν σε καταστροφές. Τέλος, η κα Ξουρή περιέγραψε τον ρόλο της ΕΑΔ υπό το πρίσμα της τήρησης της διαφάνειας στη δράση των διοικητικών αρχών, κρατικών φορέων και δημόσιων οργανισμών ως προς τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών και παρέθεσε παραδείγματα διοικητικών ελέγχων, που διενεργήθηκαν στον απόηχο σημαντικών φυσικών καταστροφών της χώρας, μετά από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων στην Αττική και την Θεσσαλία και δασικής πυρκαγιάς στην Αττική.
Ο κ Βασίλειος Μωυσίδης, Εντεταλμένος Σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας στο Δήμο Θεσσαλονίκης, ανέφερε ότι «Το πρώτο μεγάλο ζήτημα το οποίο έχει να αντιμετωπίσει η διοικητική δομή της εκάστοτε Πολιτικής Προστασίας είναι η έλλειψη προσωπικού και εξοπλισμού», ενώ υπογράμμισε ότι «Μεγάλη ανησυχία προκαλεί ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός δασικών πυρκαγιών οι οποίες καταστρέφουν μεγάλο μέρος του δασικού πλούτου της χώρας μας. Ο έλεγχος, η φύλαξη και η προστασία για το μοναδικό πνεύμονα της Θεσσαλονίκης το περαστικό δάσος του Σέιχ – Σου θα πρέπει να μας απασχολεί όλους ιδιαίτερα». Ο κ Μωυσίδης έκλεισε την τοποθέτησή του τονίζοντας ότι χρειάζεται να υπάρξει οικονομική ενίσχυση προς τους Δήμους με στόχο την ενίσχυση των υποδομών καθώς τα αποτελέσματα της διαταραχής του κλίματος είναι πλέον ορατά σε όλους.
Τέλος, η κα Σοφία Νέμα, Στέλεχος Περιφερειακής Υπηρεσίας Λάρισας Ε.Α.Δ., αναφέρθηκε στο ρόλο της Ε.Α.Δ. στη διαχείριση φυσικών καταστροφών και παρουσίασε τις συνέπειες του Μεσογειακού Κυκλώνα «ΙΑΝΟΥ» στην Π.Ε. Καρδίτσας. Στην παρουσίασή της, η κα Νέμα ανέλυσε τη μεθοδολογία προσέγγισης του αντικειμένου ελέγχου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην εμβρίθεια και ενδελέχεια της προσέγγισης με την οποία διασφαλίστηκε η απόλυτη διαφάνεια κατά τη διερεύνηση του θέματος από το κλιμάκιο ελέγχου.
Την παρουσίαση της εκδήλωσης συντόνισε ο κ. Παναγιώτης Κρινής, δημοσιογράφος, παρουσιαστής της εκπομπής TV 100. Την ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Β’ «Ν. Γερμανός», Περίπτερο 8, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν με φυσική παρουσία οι επισκέπτες της Έκθεσης, ενώ μεταδόθηκε ζωντανά και μέσω του καναλιού της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας στο youtube.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη τη συζήτηση στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=sL3JbXEWTBI